Όσοι έχετε προσπαθήσει, παραμονές Χριστουγέννων ή Πρωτοχρονιάς, να αγοράσετε κάποιο παιχνίδι που διαφημίζεται στην τηλεόραση, τότε σίγουρα ξέρετε για ποιο φαινόμενο θα μιλήσω. Οι υπόλοιποι είστε μάλλον τυχεροί, αλλά είμαι σίγουρος ότι αργά ή γρήγορα θα το ζήσετε και εσείς.
Εκείνες τις ημέρες λοιπόν σπάει το τηλέφωνο στο μαγαζί μας από ανθρώπους που με φωνή γεμάτη αγωνία μας ρωτούν: "Μήπως έχετε το .....; Δυστυχώς όχι. Ε... Ξέρετε μήπως που θα το βρω;" Ένα μεγάλο σαφάρι αναζήτησης του συγκεκριμένου παιχνιδιού έχει μόλις ξεκινήσει.
Η περιπέτεια, φυσικά, τελειώνει διαφορετικά για τον καθένα. Κάποιοι τυχεροί θα βρουν αυτό που ψάχνουν και έτσι θα γλιτώσουν την γκρίνια του «μικρού» που δίνει τις εντολές. Κάποιοι άλλοι θα φτάσουν ακόμα και στο σημείο να τσακωθούν για να εξασφαλίσουν το μοναδικό τεμάχιο του παιχνιδιού που ψάχνουν.
Ασχολούμαι επαγγελματικά με τα παιχνίδια εδώ και δέκα χρόνια. Παρ΄ όλα αυτά σας πληροφορώ ότι "την έχω πατήσει" και εγώ επανειλημμένως. Η κόρη μου ανά καιρούς μας έχει θέσει τελεσίγραφα όπως κάνουν τα περισσότερα παιδιά: "Εγώ για τα Χριστούγεννα θέλω αυτό". Και φυσικά έτρεξα για να το βρω. Ευτυχώς στάθηκα τυχερός, ήξερα και μερικές "καβάτζες" και τα κατάφερα.
Όλα τα ξεκινάνε κάποιες πολυεθνικές εταιρείες παιχνιδιών, που έχουν προχωρήσει τόσο πολύ στο μάρκετινγκ, ώστε καταφέρνουν να κερδίζουν την προτίμηση των παιδιών με πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Ορισμένες φτιάχνουν δικές τους ταινίες, οι οποίες διανέμονται από τα βίντεο κλαμπ, αρκετό καιρό πριν από τις γιορτές. Τα περισσότερα παιδιά τις βλέπουν ξανά και ξανά και φυσικά ζητούν για χριστουγεννιάτικο δώρο τους ήρωες των ταινιών. Αν δεν έχουν αυτό το ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ νιώθουν στερημένα, παρόλο που τα δωμάτια τους είναι υπερπλήρη από παιχνίδια. Έτσι καταφεύγουν στην γνωστή γκρίνια, που για να σταματήσει, πρέπει ο γονιός να κάνει το σαφάρι που λέγαμε.
Το φαινόμενο αυτό είναι φυσικά διεθνές. Στην Ελλάδα όμως παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς παιχνιδιού κινείται γύρω από αυτό τον άξονα. Τα καταστήματα παιχνιδιών "στοκάρουν" τα διαφημιζόμενα παιχνίδια, εις βάρος όλων των άλλων, γιατί ξέρουν ότι έτσι μόνο θα έχουν ελπίδα να τα επισκεφτούν οι πελάτες. Μ' αυτό τον τρόπο όμως, ακόμα και οι γονείς που ψάχνουν μη διαφημιζόμενα παιχνίδια, δυσκολεύονται να βρουν.
Χωρίς να θέλω να δαιμονοποιήσω τις πολυεθνικές και διαφημιστικές εταιρείες, οι οποίες απλά κάνουν τη δουλειά τους, προσφέροντας αρκετές φορές και ποιοτικά παιχνίδια, θέλω να σταθώ σε αυτά που κάνουμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι.
Γιατί μας συμβαίνει άραγε αυτό; Γιατί έχουμε ταυτίσει τα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια μ' αυτή την ακραία συμπεριφορά; Ίσως γιατί δεν έχουμε ξεκάθαρη θέση για τα πράγματα. Γύρω από ένα παιχνίδι ξετυλίγεται η σχέση μας με τα παιδιά μας. Είναι νομίζω δικιά μας η απόφαση για το πώς τη θέλουμε. Τα παιχνίδια τα θέλουμε για να έρθουμε πιο κοντά τους ή για να τους βρούμε μια απασχόληση ώστε να μας αφήσουν λίγο ήσυχους;
Όποιο και από τα δύο να συμβαίνει πρέπει να το παραδεχτούμε και να το εξηγήσουμε και στα παιδιά. Οι χριστουγεννιάτικες διακοπές είναι μικρές και όλοι μας θέλουμε να κάνουμε πολλά πράγματα μαζί: να ξεκουραστούμε, να διασκεδάσουμε, να ζήσουμε ζεστές οικογενειακές στιγμές. Αν βάλουμε προτεραιότητες και θέλουμε να παίξουμε με τα παιδιά μας, έστω για λίγο αλλά αληθινά, τότε θα είμαστε σε θέση να διαλέξουμε τα κατάλληλα παιχνίδια για τις διακοπές.
Μπορούμε επίσης να βάλουμε κάποιο όριο στα παιδιά ζητώντας τους να διαλέξουν μόνο ένα ή δύο από τα διαφημιζόμενα παιχνίδια, εξηγώντας τους παράλληλα ότι δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα καταφέρουμε να τους τα φέρουμε. Μια καλή ιδέα θα ήταν να τα πάρουμε μαζί μας για να τους δείξουμε αυτά που τραβάνε οι γονείς για να τους τα βρουν.
Αυτές τις ημέρες όλοι, γονείς, παππούδες, θείοι αγοράζουν στα παιδιά παιχνίδια. Δεν είναι ανάγκη να τους πάρουν όλοι τα διαφημιζόμενα. Μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας για το τι να αγοράσει ο καθένας. Επιτραπέζια παιχνίδια που φέρνουν τα μέλη της οικογένειας πιο κοντά, κουκλοθέατρα, κάστρα και κουκλόσπιτα είναι παιχνίδια που πραγματικά ζεσταίνουν τις καρδιές όλων μας και μας φέρνουν πιο κοντά στα παιδιά μας.
Γιώργος Μωραϊτόπουλος
Κοινωνιολόγος
απόφοιτος Παντείου Παν/μίου
Κοινωνιολόγος
απόφοιτος Παντείου Παν/μίου
